Veerkracht na zelfdoding

De gevolgen van een zelfdoding zijn groot. Voor familie, vrienden, buren, collega’s, maar ook voor de samenleving. Er komen veel emoties naar boven. De mate waarin je verbonden bent met de ander, bepaalt de zwaarte van de impact van de zelfdoding. Er wordt in deze situatie een sterk beroep gedaan op je veerkracht. Het omgaan met je eigen emoties, die van je (directe) omgeving, familie of naasten.

Achtbaan

Vaak wordt een zelfdoding beleefd als een achtbaan waarin je terecht komt. Een achtbaan die pas stopt nadat de herdenking, de crematie of begrafenis achter de rug is. Gedurende deze periode word je door elkaar geschud, heen en weer gegooid, soms opgepakt en dan weer weggeschoven, genegeerd en uitgenodigd. Je staat hoe dan ook in alle opzichten onder druk.

Waar kun je last van krijgen?

• Het schokkende en onverwachte.
  Je hebt diegene die ochtend, een uur geleden of de avond ervoor nog gesproken.
  
• Het verantwoordelijkheidsgevoel.
  Je zorgt voor iemand en hebt het gevoel ´ik heb gefaald´.
  
• Hoe heb je het slechte nieuws gehoord?
  Je hoort het nieuws meestal via de politie, een vriend of in de buurt.
  
• Heb je degene misschien zelf gevonden?
  Je komt nietsvermoedend uit bij de persoon uit.
  
• Hoe is het gebeurd?
  Dat kan pijnlijk, zelfs traumatisch zijn.
  
• De komst van politie, ondervraging, arts, andere mensen inlichten of opvangen.
  
• Gingen er conflicten of moeilijkheden aan vooraf?
  Heb je ruzie gehad?
  
• Maakte je je al zorgen, maar heb je dit niet uitgesproken?
  Je praat niet makkelijk over zelfdoding.
  
• Waren er nog andere verliezen ervoor of erna?
  Soms kan de ene dood de andere dood uitlokken.
  
• Meer dan bij andere verliezen wordt gezocht naar verklaringen.
  Hoe heeft dit kunnen gebeuren en hoe heeft het zover kunnen komen?
  
• Hoe reageert de omgeving? Mensen kunnen snel een oordeel klaar hebben.
  ´Hoe kan iemand dat doen? Hoe kan iemand zijn kinderen in de steek laten? Hoe kan iemand zich voor de trein gooien, denkt hij of zij niet aan die machinist?’ Dit kan voor de nabestaanden uiterst pijnlijk en kwetsend zijn.
  
• Hoe steunend is de naaste omgeving?
  Vrienden, familie, werk.
  
• Reacties van anderen in de directe omgeving.
  ‘Je had dit moeten of kunnen voorkomen.’
  
• De organisatorische impact.

Geraakt worden en terugveren

Veerkrachtig zijn bij een zelfdoding laat zich omschrijven als een “mind like water”. Je moet een bepaalde souplesse hebben om met het leven om te gaan. Daar hoort ook bij: geraakt worden door iets wat verschrikkelijk is en weer terug zien te veren. Een aantal eigenschappen die hierbij aansluiten zijn:

• Incasseren en relativeren.
• Verantwoordelijkheid nemen voor zaken waarop je invloed hebt. Maar ook loslaten, grenzen stellen, aanvaarden en accepteren.
• Jezelf aanvaarden.
• Zorg dragen voor voldoende energie en weten wat je hierin wel of niet nodig hebt.
• Je eigen kracht kennen, maar ook bewust zijn van je eigen valkuilen en deze vermijden.
• Zelf de regie kunnen nemen over jouw leven.
• Positief in het leven staan.
• Balans in je eigen leven hebben en, als deze niet aanwezig is, hiernaar op zoek gaan.
• Het hebben van belangrijke sociale contacten en een uitlaatklep.
• Jezelf niet overvragen en niet onderpresteren.

Vergroten van veerkracht na een zelfdoding

Het vergroten van je veerkracht in een situatie na een zelfdoding kan door het volgen van een weerbaarheidstraining. Onderwerpen die in een dergelijke weerbaarheidstraining terugkomen zijn:

Jezelf oké vinden

• Jezelf aanvaarden is belangrijk. Dat je het even niet meer weet, dat je geraakt wordt door een zelfdoding, dat je van slag bent, horen ook bij dit onderwerp.

Negatieve gedachten aanpakken

• Door een zelfdoding kun je negatieve gedachten krijgen. Ik heb dingen gemist, had ik het kunnen voorkomen, had ik iets anders moeten doen. De focus leggen op wat er niet goed is gegaan.
• Bezig zijn met wat anderen van je vinden, vrienden, familie, werk, de nabestaanden. Het risico alles als een teken van afwijzing te ervaren. Mensen met een gebrek aan zelfvertrouwen zijn ook steeds bezig met het lezen van de gedachten van anderen.
• Negatieve gedachten kunnen ervoor zorgen dat je sociaal contact uit de weg gaat, dat je jezelf terug gaat trekken. Er is op die manier ook niemand die je kan helpen om negatieve gedachten om te buigen.

Geloven in jezelf/zelfvertrouwen

• De focus ligt vaak op wat er niet goed is gegaan. Er zijn echter altijd dingen die wel goed zijn gegaan. Uit eigen ervaring kijk ik vaak naar wat ik wel voor iemand heb kunnen betekenen in zijn leven voor de zelfdoding.
• Vaak zijn we veel te streng voor onszelf. Kunnen relativeren is belangrijk.

Praten

• Door met anderen te praten over je zorgen, je gedachten en gevoelens is er een kans dat de ander jouw probleem kan verhelpen. Andere mensen kunnen een ander licht op de situatie werpen, weten misschien iets waaraan je zelf nog niet gedacht hebt.
• Door te praten over de zelfdoding, bouw je een relatie met de ander op.
• Als je een zelfdoding hebt meegemaakt, kan het gebeuren dat bepaalde beelden je blijven achtervolgen. Je moet die beelden in woorden proberen te gieten. Dat kan door te praten. Wat massief is, moet vloeibaar worden.
• Kijk rond en durf naar een ander toe te stappen.

Grenzen aangeven

• Een zelfdoding heeft impact en kan er soms voor zorgen dat je taken op je neemt waar je eigenlijk helemaal niet aan toe bent. Met nee-zeggen neem je jezelf serieus.
• Als je je niet goed voelt, verlies je snel de kracht om nee te zeggen.
• Om nee te kunnen zeggen moet je in staat zijn de verbinding met jezelf te houden. Bij een taak is daarom het belangrijk even na te denken alvorens antwoord te geven.

Hulp vragen

• Als je hulp vraagt, kan je samen met een ander zoeken naar een oplossing die je alleen niet vindt. Er kan dan een grote last van je schouders vallen.
• Anderen zijn vaak opgelucht. Als ze weten wat er met je is, kunnen ze zich spontaner gedragen en zich zelfverzekerder voelen in je gezelschap. Ze hoeven niet meer je gedachten en gevoelens te raden.
• Hulp vragen is iets anders is dan hulpeloos zijn.
• Mensen die hulp vragen, zijn zelfredzaam. Zetten zelf de eerste stap en voelen zich verbonden met de anderen.

Rust

• Rust nemen is je hoofd leegmaken en even niet meer denken aan je (dagelijkse) zorgen.
• Maak elke dag tijd vrij voor jezelf
• Een goede slaaphygiëne bevordert een goede nachtrust. Slaaphygiëne gaat over de maatregelen die je neemt om zo gunstig mogelijke omstandigheden te creëren bij het slapen gaan. Kortom, ze helpen je om beter te slapen.

Waar kun je naartoe?

Omgaan met verlies en rouw en het vergroten van weerbaarheid kan vorm krijgen in een weerbaarheidstraining. Voor meer informatie kun je mailen naar karin.aarts@dewoenselsepoort.nl.

Denk je aan zelfdoding of maak je je zorgen over iemand in je omgeving? Zoek hulp! Praat erover met iemand. Vind je dit moeilijk, neem dan contact op met 113 zelfmoord preventie
113 is 24 per dag bereikbaar, is anoniem en vertrouwelijk. Tot slot kun je ook altijd bij je huisarts terecht voor hulp.

10 september Wereld Suïcide Preventie dag

Wereldwijd staan we deze dag stil bij alle mensen die zijn overleden door zelfmoord, mensen die een poging hebben overleefd, familie, vrienden en alle anderen die door zelfmoord geraakt zijn. Deze dag is bedoeld voor het doorbreken van het stigma, om elkaar te kunnen helpen een wereld zonder zelfmoord mogelijk te maken. Dit is belangrijk, omdat het thema ‘zelfmoord’ nog vaak onbesproken blijft, terwijl erover praten essentieel is voor het voorkomen ervan. Op deze pagina van 113 vind je meer informatie over deze dag en allerlei acties die op deze dag georganiseerd zijn.

Meer lezen over dit onderwerp?

Lees het artikel: Denken aan zelfdoding